Tulo ka Sabado ang milabay nga wa ko makabalita sa akong pag-umangkon nga si John Brian kon JB. Siya mag-usa na ka bulan sukad makabalik ngadto sa Jeddah, Saudi Arabia human ang iyang bakasyon dinhi sa Dabaw.
Kini tungod kay sa milabay nga tulo ka semana ako usab nga gihatagan sa pagtagad ang alang sa nako, mahinungdanon nga dokumento nga mahimong gabay sa mga tawo aron masusi ang usa sa mga saad ni Presidente Rodrigo Duterte sa iyang pagdagan kaniadtong eleksiyon sa 2016, ang pagkambiyo sa sistema sa atong kagamhanan ngadto sa usa ka Pederalismo pinaagi sa pagbag-o sa Batakang Balaod o Konstitusyon.
Sa maong isyu nga akong gituki dinhi niining lindog ako usab gilakip ang mga solusyon nga gitanyag sa karon Presidente aron masulbad ang mga nag-unang problema sa nasud sama sa grabe’ng traffic didto sa kaManilaan ug ubang mga dagkong dakbayan, korapsyon, problema sa ekonomiya, sa illegal ug makadaot sa katilingban nga druga, ubang mga krimen, ug ang pagpanagana sa mga kalamidad tungod sa pagbag-o sa panahon ug kinaiyahan.
Kining tanan akong gituho-an nga makahatag ug gabay sa katawhang Pilipino sa ila unya nga pagsukod sa mga nahimo sa Presidente pagkahuman sa iyang termino sa tuig 2022.
Kaniadtong Huwebes, akong nakita nga diay daghan na nga mga e-mail nga napadala sa ako-a si JB, ingon man ang lain nako’ng pag-umangkon nga si Nelson kinsa nia pa sa Dabaw sa iyang pinuy-anan didto sa Tagum City. Si Nelson naghulat na lamang nga makumpleto ang iyang mga papeles sa pagbalik didto sa Papua New Guinea. Gikinahanglan ang pagbag-o sa iyang mga dokumento tungod kay siya mibalhin ug trabaho-an, sa usa ka dakong kompaniya didto nga gipanag-iya sa usa ka Filipino.
Sa mga lima ka e-mail ni JB usa niini ang sa akong pagtu-o mahimo nako nga ikabahin sa akong mga magbabasa.
Mao kini ang e-mail ni JB:
“Maayo’ng ‘morning’ diha ‘Kol Vic. Musta man? Salamat kaayo sa imong ‘wali,’ aw tambag dia-ay, sa ako-a sa pag-uli nako diha. Dako kayo to gikatabang sa amo-a halos magkalabo-an nga relasyon ni Misis nako tungod sa mga pagduda ug kakulang sa hustong komunikasyon samtang diri ko sa Saudi sulod sa duha ka tuig kapin.
Gumikan sa imong gipasabot ug gisugyot sa ako-a nga buhaton, ug nga akong nabuhat, nagkaklarohay mi ni Misis ug among gikasabutan ang angayan nga buhaton aron masulbad ang among problema sa dili pagkasinabot samtang naa ko diri sa gawas. Dugay namo nga estorya ‘Kol Vic sa dayon nako’ng lakaw ug nagka prangkahay mi. Mora ug dako kaayo ang paglu-ag sa among duha ka dughan nga nawala ang mga pagduda sa usa’g usa sa amo-a. Seguro ‘Kol Vic, kon ako gipasulabi along ‘pride’ unya mao pud gihimo sa ako’ng Misis nga di sab magpa-ubos sa iyang garbo, seguro mabungkag gyud amo pamilya. Salamat kaayo ‘Kol sa imong pahimangno.
“Lain sab ato ‘Kol Vic, subay sa akong nabalitaan sa telebisyon ug sa social media nadisgrasya diay si Presidente Digong sa motorsiklo? Maayo na lang kay dili grabe ang iyang gidangatan ug nga mga bun-og ug gasgas lang sa lawas ang gikataho nga iyang naaguman sa maong disgrasya. Sa ako-a ‘Kol panahon na seguro nga ang kanhi mayor nato diha sa Dabaw nga karon Presidente na sa Pinas, di na angayan nga mokumpiyansa sa pag motor-motor. Labi na gyud ‘Kol kay ang paborito niya nga sakyan kadtong iyang higante nga motor nga halos di kaabot ang iyang tiil nga motukod sa yuta kon siya moangkas o manaog niini. Gawas ana ‘Kol Vic, lahi na man gud ang iyang kahimtang karon nga Presidente na siya. Di lang doble ang iyang trabaho sa mayor pa siya sa Dabaw, posible nga kanaoulo ngadto 15 pil-a pa ang gidaghanon sa iyang trabaho ug responsibilidad. Sa ingon ‘Kol Vic halos wa na siya panahon nga matuiog. Gani kaniadtong mayor pa si Presidente Digong diha sa ato-a sa Dabaw gamay lang nga dapit ang iyang suroyon aron pagsusi kon unsa ang mga problema sa iyang mga ginsakopan nga katawhan. Karon, isip President, tibuok Pilipinas kinahanglan iyang adto-an aron iyang personal nga makita ang kahimtang sa mga tawo. Unya ‘Kol Vic naa pa mga meeting ug ubang mga kalihukan nga iyang tambongan. Subay sa balita ‘Kol ang Presidente sa iyang pagkadisgrasya sa motor gikan pa nga nagpasiugda ug usa ka taas kaayong panagtagbo didto sa Malacanang.
Ug kuno buot niya nga makunhoran ang iyang ‘stress’ pinaagi sa pagsakay sa iyang motor didto sulod lang sa Malacanang grounds. Didto nahitabo ang disgrasya nga subay sa mga pamahayag sa iyang mga tigpamaba, walay angayan nga kabalak-an sa kahimtang sa Presidente. Unya miadto si P-Digong sa Japan segiro apil na pud ang pagpamatuod nga okay ra iyang kahimtang sa panglawas bisan sa disgrasya. Pero ‘Kol Vic, subay sa mga nakita nako sa telebisyon ningpauli sayo ang Presidente, inay upat ka adlaw siya didto. Gipakita pa gyud sa footage sa telebisyon nga nagsungkod na si PDigong ug nagkomedya nga gipunting kini niya ngadto sa usa ka sakop sa media. Ug subay sa giluwatan nga pahibalo sa Malacanang, ang kahimtang sa Presidente dala lamang kuno sa gitawag nga ‘muscle spasm.’ Siyempre ‘Kol Vic, magpataas lang sa ilang kilay ang mga tawo nga wa mahimuot ug motuo sa Presidente. Sa imong kaugalingon nga panahum ‘Kol, unsa man gyud kaha ang tinuod nga kahimtang sa kanhi nato mayor ug karon Presidente sa Pinas?”
Sa akong huna-huna, nag-anam ka lawon ang pagpakabana sa akong pag-umangkon nga si JB sa mga panghitabo dinhi sa Pilipinas. Tiaw mo ba nga inay ako ang magbalita sa iyaha sa lakaw sa ato nga nasud, siya na hinuon ang naghatag nako ug mga katikaran sa nanghitabo dinhi! Mao nga kini na lang ang akong gitubag sa iyahang e-mail:
“Salamat sa imong pasalamat sa ako-a Dong JB. Normal lang nga ako ka tambagan sa imong personal nga problema aron di ka masugamak. Pero ikaw ra man gyud ang makadesisyon kon imo nga sundon o dili ang akong gitambag sa imoha kay imo man nga kinabuhi ang nahilambigit dinhi.
“Sa kabahin sa nahitabo ni Presidente Digong, parehas ta ug huna-huna. Angayan na nga maglikay na si PDigong paggamit ug motorsiklo karon nga sobra na ang iyang gimbuhaton ug kulang na siya sa hustong pahulay. Iya na lang igarahe una ang iyang mga motorsiklo ug mogamit siya pagbalik pagkahuman na sa iyang termino ug mahaw-asan na siya sa kahago pagpangita ug kasulbaran sa problema sa nasud. Maayo nga iya una papahulayon ang iyang mga motor samtang kini wa pa magpapahulay sa iyaha.”
