SA labing ulahi nako nga pagsusi sa akong e-mai ug sa Facebook ingon man sa Messenger account sa akong cellular phone, walay mga mahinungdanon kaayo nga mga mensahe gikan sa akong mga paryentes nga tu-a sa gawas sa nasud.
Hinuon matawag nako nga makahatag ug kabalaka sa ako-a ang gikan sa akong mga igsuon nga tu-a lang sa Dakbayan sa Lapulapu sa lalawigan sa Sugbo.
Ako nga nasayran nga human sa milabay nga pasko ang akong manghud nga babaye, ang iyang bana, iyang kamagulangan nga anak lalake ug ang anak niini nga lalake usab nagkasakit sa CoviD.
Medyo nagrabe ang akong manghud. Pero mas grabe kaayo ang iyang bana nga bag-o lang miretiro isip usa ka chief engineer sa usa ka “overseas” nga barko.
Tiaw ba nga usa ka bulan siya didto sa usa ka pribadong ospital ug nga halos sa iyang pagkadala didto tulo ka semana siya sulod sa ICU. Gani naa na siya sa balay karon pero naka standby and oxgen tank por se kaso nga kini kinahanglanon sa iyang kahimtang.
Ang nakaparat ug samot kay ang nag-atiman sa iyaha ang ako pud manghud nga iyang asawa ug bag-o lang sab naayo sa CoViD. Unsaon nga wala man gyud midawat sa ilang tanyag nga magsuhol ug nurse o nursing aide kay hadlok lagi.
Dinhi nako nahinuklugan kon unsa ka pait sa mamahimong kahimtang sa usa ka tawo nga grabe’ng natakbuyan sa virus nga mao karon ang hinungdan sa pandemya sa kalibutan.
Gumikan niini nga kasinati-an sa akong igsuon ug sa iyang pamilya didto sa Sugbo wa nako malikayi nga samtang nagkape ko sa may terasa sa akong balay kagahapon sa buntag, ako gyud nga nasabtan ang kamahinundanon sa pagtuman sa mga protocols nga gilagda sa gobiyerno bisan pa man sa kadaghan sa mga kalihukan nato nga naandan nga dili na nato mahimo karon nga panahona.
Halos usa na ka tuig nga kanunay ra ko naa sa akong balay sa bukid kauban ang akong Misis ug usa ka anak nga hangtud karon wa pa guihapon makabalik sa iyang trabaho kay nagpabilin nga wala mag-operate ang ilang kompaniya.
And nahitabo panagsa lang ko moanha sa downtown ug mobisita sa akong balay sa Catalunan Grande ingon man moanha sa opisina kon gikinahanglan. Mao nga kusog ang konsumo nako sa kape kay mas daghan man ang kahigayonan nga maghimo sa ingon kay wala man kaayo trabaho gawas lang kon magsulat sa akong lindog.
Pero mao gihapon kay samtang naghangadhangad unsa ang sulaton ug unsaon sa paghan-ay ani nagkalingaw man gihapon ug higop ug kape.
Gumikan niini wa na nako nabantayi nga diay mitaas ang pressure sa akong dugo. Maayo na lang kay kanunay nga nagpahimangno ang akong Misis nga magkonsulta sa doctor aron mahibaw-an unsa angayan nga buhaton.
Pero sa kanunay bisan naa ko sa balay ug wala kaayo mgg kalihukan, kanunay nako nga giatangan ang mga balita kon unsa ang mga nahitabo sa nasud ingon man sa lokal nga sitwasyon ug mga katikaran sa dakbayan sa ug mga kasilinganan nga dapit sa Mindanao.
Niadtong milabay nga adlaw akong nakita ug nadungog sa balita sa telebisyon nga kuno aduna nay 47 ka mga pribadong tulunghaan sa rehiyon sa dabaw nga nagsira kay lugi na kaayo gumikan sa pandemya.
Ang reaksiyon sa Departmnent iof Education mao ang pagpasalig nga ang maong ahensiya andam nga motabang sa mga apektado nga mga tulunghaan ug mga magtutudlo nga nawad-an ug trabaho gumikan sa pagsarado sa mga tulunghaan.
Medyo mitaas gamay ang akong kilay sa maong pasalig. Duna bay igo nga kapasidad nga motabang ang DepEd sa mga tulunghaan karon nga wala silay kita.
Unsaon pud sa DepEd pagtabang ang mga nadiskaril nga mga magtutudlo niini nga panahona nga gani ku;langkulang man ang pundo sa ahensiya aron hatagan ug kasulbaran ang mga problema niini karon nga dunay dakong kausaban ang sistema sa pagtungha.
Gani nangita man ang DepEd ug mga pribadong kompaniya aron makig-alayon sa ilahang mga kaakuhan ngadto sa pagpahiluna sa bag-ong sistema sa edukasyon?
Dili kaha mora lang pud ang pasalig sa DepEd sa alisngaw sa kape nga di pa gani hingpit mabugnaw ang tinimpla mawala na ang alimyon ani sa atong ilong?
Pero ato lang hatagan sa gitawag nga benepisyo sa pagduda ang maong giluwatan nga pulong sa taga DepEd. Kon ang pagtabang sa mga apektadong mga tulunghaan ug sa mga kawani niini lakip na ang mga magtutudlo mahimo labing maayo. Dalaygon kini nga lihok.
Lamang, sa nagkaut-ot na nga katigayonan sa gobiyero ambot kaha kon matuman pa sa DepEd ang maong pasalig. Pero wa may mawala sa maglaum.
***************************
Kaniadto usab nga milabay nga Huwebes, and Department of Agriculture sa Rehiyon Onse. kusganon nga nagpasalig nga wala kunoy kakulangan sa supply sa baboy dinhi.
Kini luyo sa nahitabo nga pagpamatay sa mga binuhi nga baboy sa nagkadaiyang dapit sa rehiyon gumikan sa pagtakboy sa African Swine Fever kon ASF. Sigi, tugotan na lang nato ang maong pagpangangkon sa DA. Pero ang sitwasyon sa mga nagkadaiyang palengke sa dakbayan klaro nga magmatuod nga kulang gyud ang mga baboy dinhi.
Ambot kon ang taga DA XI naminaw ug balita matag adlaw. Sa Metro Manila dako kaayo nga problema ang kuno kakulang sa karne nga baboy didto.
Ug kanunay sab gihisgutan sa DA ug mga an-a-a sa pamatigayon pagbaligya ug baboy mao ang pagdala sa mga baligyang hayop gikan sa Mindanao ug kabisayaan mao ang hinalaling solusyon sa problema. Gani gihangyo na sa mga magbababoy didto sa kaulohan nga hatagan ug subsidiya sa gobiyerno ang industriya aron kuno maminusan ang ilang gasto sa pamasahe gikan sa Mindanao sa mga pinalit nga mga baboy.
Unya sa maong sitwason nga binarkobarko na ang gipadala nga mga baboy didto sa Metro Manila ngano nga ang DA sa rehiyon moingon lang gihapon nga walay pagkulang sa supply sa baboy dinhi?
Unya libo-an ka baboy pa gyud ang gipamatay sa gobiyerno tungod sa ASF. Asa kaha ang ilang ‘ritmetic’ ani. Unya ngano ningmahal man ang karne sa mga palengke kon igo ang atong supply sa Dabaw.
Tulog seguro taga DA. Hoy! mata na mo. Lisud na kon sa pagmata ninyo sinaw na ang mga lamesa sa palengke kay tua na tanan baboy gibaligya na sa mga komprador sa Manila.
.
