Kaniadtong milabay nga tuig niini nga panahona ako, akong pamilya ug pipila ka mga suod nga paryente miadto sa isla sa Talikud agi ug pagdawat sa usa ka imbitasyon sa usa ka suod kaayo nga banay nga tu-a manimuyo didto. Ang maong biyahe gigamit usab sa akong pamilya nga higayon sa paghugoyhugoy kon pagpundok aron sa pagbag-o sa panagkaila ug paghatag higayon nga kanunay nga magkasinabtanay. Kon wala pa unta mahitabo ang CoViD 19 pandemic nakatakda unta mi nga mobalik didto kaniadtong sayo sa milabay nga bulan niining tuiga.Seguro nakakita unta mi ug bisan ginagmay nga katikaran sa maong dapit sulod sa usa ka tuig nga milabay human sa among pagbisita didto.
Ang Talikud mora ug na-“isolate” kini sa ubang bahin sa rehiyon sa Dabaw ingon man sa tibuok Pilipinas. Kini tungod sa kakulang sa kalambo-an sa maong dapit bisan pa man nga kini sakop sa Island Garden City of Samal kon IGaCoS.
Gawas nga ang Talikud sakop sa usa ka dakbayan kini usab dili layo sa sentro sa pamatigayon ug ekonomikanhong kalihukan nga mao ang Dakbayan sa Dabaw. Ang biyahe paingon didto halos usa ka oras lamang sa usa ka de makina nga lantsa.
Ako usab nga nasaysay sa nauna’ng lindog ngano nga kulang kaayo ang katikaran sa maong isla nga duna’y upat ka mga barangay ug halos ang tanan nga kabaybayonan ani pulos maanindot nga balas ug ang mga talan-awon makaagni sa mga mata nga maayong moila sa katahom nga binuhat sa Gino-o.Gawas sa kakulang sa mga proyektong infrastraktura nga mao kanunay ang barometro sa pagtan-aw sa mga tawo sa lebel sa katikaran sa usa ka dapit, ang nakasamot sa pagkabulag sa Talikud mao ang ka wala’y signal sa mga bag-ong matang sa komunikasyon sama sa cellular phone nga karon halos bisan asa kon ang tawo naghupot ani mahimong tawgan o di ba makatawag sa ilang mga minahal sa kinabuhi.
Mao nga sa akong pag-adto didto uban ang akong pamilya ug pipila ka mga paryente, dala namo sa matag usa ang among mga mobile phones sa pagtu-o nga sanglit isla ang Talikud ug bakante kaayo ang palibot ani, walay problema sa signal sa komunikasyon ug makatawag ug matawgan sa bisan unsang oras.
Naunsa ba nga pagka butanga nga diay sa among gi-adto-an nga pamilya ang ilang balay nga tu-a usab gitukod sulod sa ila pa nga gihimo nga usa ka “family resort” wa gyud signal ang nag-una nga mga “mobile phone service providers.” Ang makapadala ug makadawat ug text mao lang ang usa ka service provider nga sikat lang sa “commercial” sa radio ug telebisyon pero kulang ang maabot sa signal niini. Unya kinahanglan pa gyud nga didto moadto sa puno-an sa dakong mantalisay unya mosandig didto. Gamay lang nga liso sa posisyon sa lawas wagtang dayon ang signal sa telepono. Ang dapit lang nga dunay klaro nga signal ang tanan nga “mobile service phone providers” mao ang sentro sa barangay Sta. Cruz diin tu-a didto ang dunggo-anan publiko sa mga de pasahero nga mga lantsa ug pump boat. Pero sa luyo nga bahin, nada.
Gumikan sa maong kahimtang sa kakulang sa mga pasilidad sa komunikasyon wa gyud ko mahibawo nga di-ay niadtong adlawa dunay nalunod nga de motor nga bangka nga gigamit sa mga gustong mag “island hopping” dili dugay human sa pagbiya sa among gisakyan nga lantsa gikan sa piyer sa Sta. Ana kaniadtong buntaga.
