Gahapon sa buntag nakadawat ko ug e-mail gikan sa akong anak nga si Sacha. Siya sakay sa usa ka barko nga “tanker” nga gipanag-iya sa Thorm Shipping Co., usa ka kompaniya sa nasud Denmark sa Europa. Sa labing ulahi namo nga “video chat” sa akong anak ikaduh na nila kini nga pagbiyahe nila sa Karachi, Pakistan aron magdiskarga ug produkto sa lana alang sa usa ka oil depo didto. Sa bana-bana sa akong anak ang ilang pagdiskarga mokabat sa mga napulo ka adlaw. Human didto ang ilang barko mobalik na sab Saudi Arabia aron magkarga na pud ug mga produkto sa lana aron dalhon sa lain pang nasud.
Mao ni ang e-mail sa akong anak:
“Kumusta man mo diha sa balay Pa. Okay lang ba inyong panglawas diha nila Mama ug sa akong mga igsuon nga sila Shari ug Achill? Sa akong pagpanubay sa Facebook posts mora man og nahisagmuyo kaayo ang mga taga Dabaw gumikan sa pagkansela sa mga aktibidades may kalabutan sa pagsaulog sa ika 83 nga ‘Araw ng Dabaw’ karong sunod bulan.
“Hinumdom man gud ko Pa niadtong high school pa ko diha sa atu-a.
Panahon to namo nga makasuroysuroy matag human sa klase kon magsaulog sa ‘Araw.’ Daghan man ug kalingawan. Di na pud kaayo hadlok ato’ng among panahon kay nagkahinay na man ang kalihukan sa mga rebeldle niadto nga dekada 90. Mao nga bisan ang mga ginikanan sa mga estudyante wala kaayo’y gikabalak-an nga dunay mga mahitabo sa ilang mga anak sama sa amo-a. Hinuon, sukad pa kaniadto nga mga batan-on pa mi kanunay nga gipasabot sa mga nagdumala sa local nga kagamhanan sa Dabaw nga angayan nga hugtan sa kanunay ang pagbantay sa seguridad sa katawhan nga motambong sa bisan unsang kalihukan sa kasaulogan sa ‘Araw.’ Gani, ang among banda sa Holy Cross of Davao College naka-apil pa ug mahimong kampiyon sa usa ka ‘Battle of the Bands.’ Akong mahinumdoman Pa nga nagsugod sa paghigpit ug maayo sa seguridad sa dihang nahitabo ang pagpamomba sa Davao Airport ug sa pantalan sa mga barko didto sa Sasa sayo sa mga tuig sa siglo 2000. Ako mismo kahibalo unsa ka daghan sa mga nasamdan ug nanga-angol sa duha ka nagsunod nga pagpamomba sa dakbayan. Mao seguro nga sa mga kasaulogan sa ‘Araw’ sukad niadtong mga insidentiha grabe na ka hugot sa pagbantay ang mga kapolisan ug uban nga mga pwersa’ng pangseguridad.
“Unya Pa, sa nagsakay na ko sa barko nahitabo na sab ang pagpangkidnap diha sa Samal nga nagbiktima ug mga langyaw diin halos tanan gipamatay.
Ug ang gitumbok nga naghimo giila nga mga sakop sa mga terorista’ng grupo sa atong mga kaigsuonan nga mga Muslim. Kaniadtong Septiyembre 2016 maayong pagkabulabog sa atong dakbayan sa dihang gipaulbo ang usa ka dapit sa Roxas Ave. diin mga katorse ka tawo ang namatay ug kapin sa 40 ang nanga-angol. Di ba Pa, ang maong insidente nahitabo pipila pa lamang ka bulan human manumpa isip Presidente sa Pilipinas si P-Duterte?
“Mao to nga pagpaulbo diha sa Dabaw nga diriyot malakip sila Shari ug Albert ug ang duha nila ka mga anak kay didto gyud sila sa maong lugar pipila ka minuto lang ang milabay una gipabuto ang usa ka Improvised Explosive Device kon IED. Dako man gani to pasalamat nila nga naglain ang pamati ni Lex (ilang anak) sa iyang tiyan tungod kuno sa mga street food nga ilang gikaon didto. And estyorya ni Shari sa ako-a Pa nga sigi ug apora si Lex nga mopauli sa balay kay dinha siya mag CR kay wa maanad nga mogamit ug pangpubliko nga banyo. Mao nga matud ni Shari ningpauli na lang sila nga naglagot sa ilang usa ka anak. Unya pa ila na lang nahibaw-an sa radyo sa sakyanan samtang duol na sila sa atong balay nga diay didto’y gipabuto ang bomba sa ilang gikan-an human sa ilang paglakaw.
“Karon nga pagsaulog sa ika 83 ka ‘Araw ng Dabaw’ Pa, ang kapolisan hugot nga nanghimakak nga dunay nakasulod nga mga teroristang grupo aron magmugna ug kasamok isip pagpakita sa ilang kayugot sa atong gobiyerno.
Maayo gyud unta kon wala na kay basin ug malipat ang atong kapolisan ug ubang tigbalantay sa kahusay ug kalinaw sa dakbayan. Pero bisan pa sa mga hulga sa kagubot sa nangagi’ng katuigan wa gyud gikansela ang mga nagkalain-laing aktibidades. Unya ning-abot ni’ng hulga sa Corona Virus Disease kon CoViD 2019 nga gideklarar sa World Health Organization kon WHO nga usa ka ‘Global Health Emergency’ nga naglakip sa Pilipinas nga dunay mga kaso nga namatikdan, nagkaguliyang ang tanan. Ang wala nahimo sa mga terorista nahimo sa CoViD 2019. Kami man gud nga mga Pinoy nga naa sa barko kanunay namo gipasegarbo ang Dabaw nga sumbanan sa kahusay ug kalinaw dili lamang sa Mindanaw kon dili sa tibuok Pilipinas. Mao nga kon dunay mahitabo diha atol sa mga dagko’ng kasaulogan sama sa ‘Araw’ nga mosangpot sa kagubot ug sa posbling kamatayon ug kaangol sa daghang mga tawo, mora pud mi diri ug gitamparos sa among kaugalingon nga mga kamot. Pero sa karon nga pagkansela sa mga kalingawan sa ‘Araw’ nga mao ang kasagaran nga magagni sa daghan kaayo’ng mga tawo aron mosaksi gumikan sa pagkuyanap sa CoViD, dako na usab among pasalamat diri. Sa kadaghan sa gitakbuyan sa maong sakit kasagaran mga Tsino nga mao sab ang labing daghan sa mga turista nga mobisita sa atong nasud basin ang resulta sa dili pagkansela molabaw pa sa mga pagpangatake sa mga terorista’ng grupo.
Ti-aw pa ba na nga kapin na sa duha ka libo ka tawo ang nangamatay sa tibuok kalibutan ug sobra sitenta mil ang nangasakit! Bisan diri sa Pakistan Pa nga wala pay gikataho nga kaso sa CoViD naghigpot na sab sila pag-ayo sa mga langyaw nga moabot. Maayo na lang gani kay ang among barko walay biyahe sa bisan asa nga pwerto sa China ug ubang dapit nga dunay kaso sa CoViD 2019.”
Mora og dako akong kahimuot sa mensahe sa akong anak. Inay ako ang magbalita sa iyaha sa dagan sa pagsaulog sa “Araw ng Dabaw” karong Marso, mora na hinuon ug ako ang iyang gibalitaan dinhi lakip na ang paghatag og “historical background” sa kahimtang sa kahusay ug kalinaw sa dakbayan.
Husto siya kay ang mga insidente sa pagpamomba sa nanglabay nga mga tuig dinhi sa dakbayan sa Dabaw mao ang magpahinumdom nato sa kanunay nga pagpaluyo sa kampanya pagbaton og kahusay ug kalinaw sa atong lugar. Kini pud mao ang maghatag sa matag usa kanato sa higayon nga motampo sa kalihukan pagbantay sa posibleng pagsulod sa mga tawo nga dunay dautang tumong sa katilingbang Dabawenyo aron lang matuman ang ilang papel sa kaliuhukang terorismo. Tukma pud kayo iyang panahon nga ang wala nahimo sa mga armadong grupo sa mga nanglabay nga dagko’ng kasaulogan dinhi sa dakbayan, nahimo sa usa ka kalamidad sa panglawas sa katawhan – ang CoViD 2019. Agi og panagana nga dili kasulod ang gikalisangan nga sakit gimando ni Mayora Sara Duterte-Carpio nga kanselahon ang tanan nga mga kalihukan sa ika 83 nga kasauligan sa “Araw.” Mao nga ingon lang ani akong tubag sa e-mail sa akong anak:
“Cha, pasalamat lang ta nga wa gipasagdan sa Ginoo ang atong dakbayan ug katawhan atol sa mga dagkong kasaulogan. Seguro, kon duna man ugali’ng mga tawo nga nagbaton sa maong tinguha sa pagsamok sa dakbayan wa na gyud sila makahigayon sa paghimo sa ingon kay nahi-usa naman kaayo ang katawhan ug mga otoridad sa dakbayan aron bantayan ang kahusay ug kalinaw diri. Salamat pud nga gigiyahan ang mga huna-huna sa atong mga lideres sa dakbayan aron mawala ang ilang pagduha-duha sa pagkansela sa mga aktibidades sa ‘Araw’ luyo sa mikuyanap nga sakit nga kasagaran dala sa mga tawo nga nakakuha og virus gikan usab sa ubang mga tawo nga ilang gikahimamat. Kamo nga mga tripulantyeng Pinoy ug taga Dabaw wa na’y angayan nga kabalak-an nga dunay kaulawan nga inyong madawat ingon man sa kahimtang sa panglawas sa inyong mga mahal sa kinabuhi diri.”
