SUBAY sa akong naandan, kaniadtong Huwebes sayo sa buntag ug kagahapon sa susama gihapong takna, akong giablihan ang akong personal computer nga nakapatong sa ibabaw sa akong lamesa.
Ako pud nga gitan-aw akong celfone ug gisusi ang akong Facebook page ug ingon man ang Messenger application didto aron nako mahibaw-an kon duna ko’y nadawat nga mga mensahe nga adunay kalabutan sa akong trabaho isip kolumnista ingon man sa akong personal nga pagka tawo.
Apan wala’y bisan usa nga sa akong pagtulutimbang, dako ug kalakbitan sa akong trabaho. Hinuon kini kasagaran personal nga mga pangumusta gikan sa akong mga paryente ug mga higala nga tu-a sa gawas sa Dabaw nagpuyo ingon man nagtrabaho sa laing mga nasud. Igo nga nahuman nako ug sira ang mga gadgets nga nahisgutan mao sab pagtawag sa akong Misis nga andam na ang akong kape nga mao ang akong tulumanon matag buntag una mamahaw.
Akong gisinggitan akong Misis nga sa gawas na lang ko magkape didto sa lamesa nga gipahiluna sa akong nataran kay malingaw man ko magtan-aw sa daghang mga langgam nga mangaon sa gisabwag nga mga liso sa dawa ug dinugmok nga loaf bread.
Mao nga didto gidala sa akong kapikas sa kinabuhi ang usa ka tasa sa nag-aso sa kainit nga kape inubanan ug pan de sal nga bag-o lang gipalit gikan sa usa ka de motorsiklo nga nagbaligya niini nga magsuroyan sa among balay didto sa bukid.
Ug samtang akong gipaabot nga mabugnaw gamay ang nangalisngaw sa kainit nga kape akong gisimhot ang nangalimyon nga alisngaw ug didto mora ko ug na “high” sa druga kay mora man ug giganoy ang akong huna-huna sa kon asa.
Nunot sa alisngaw may mga isyu sa kinabuhi sa katawhan karon nga misulod sa akong huna-huna nga buot nako tugkaron ug tuki-an sa tinguha nga mahatagan ug kalinaw ang sitwasyon nga karon mao ang nagpasulabi sa tibuok kalibutan lakip na sa Pilipinas., Mora ba ug ningsuroy akong hunahuna ug nangutana kon unsa kaha ang akong gihimo ug nahitabo sa akong kinabuhi kon libre ako ug ang akong pamilya nga makagawasgawas sa balay ug maghimo sa mga butang nga walay kahadlok nga sitahon sa mga otoridad..
Kalit nga napukaw ang akong nahisalaag nga huna-huna sa dihang dagko kaayo nga lagubo sa mga sakyanan ang akong nabati nga hapit na moagi sa dapit sa akong balay. Mora ug mikurog ang sementadong dalan gumikan sa kadagko sa mga dump trucks nga hinimo sa China ug nagsunod nga miagi sa sementadong dalan atubangan sa akong balay sa bukid.
Sa akong pagkapugwat namatikdan nako nga diay wala na nangalisngaw ang kape ug mora ug bugnaw na kini. Akong gitungab ang tasa ug tuod man pwede nga diritsuhon na lang pagyarok ang sulod nga kape kay di na man makapaso sa dila ug wait.
Apan napunting ang akong huna-huna didto sa nagsunod nga tulo ka mga dagkong dump trucks nga milabay. Mga basiyo pa ang ilang luyo ug kini paingon pa sa ubos nga bahin sa among barangay aron didto hakuton ang mga graba, balas ug dagko nga tibuok bato gikan sa quarry area sa tag-iya sa maong mga sakyanan. Akong nasayran nga ang quarry area dugay na nga gi-operate sa usa ka Intsik nga negosyante.
Sulod sa pipila na ka tuig ang mga dagkong bato gigaling kuno ug mao ang isagol sa pagmasa sa semento ug balas aron sa pagtukod sa mga dagkong edipisyo dinhi sa Dakbayan sa Dabaw. Ug sulod sa milabay nga tulo ka tuig gawas nga galingon ang dagkong mga bato gikan sa quarry kilid sa Davao River kini gi deliver na ngadto sa padayon karon nga konstruksiyon sa coastal road sa dakbayan.
Mao nga akong nahunahuna nga ang nahitabo karon giguba na sa quarry operator nga Intsik aron pud gamiton ang mga bato didto sa pagtukod sa usa ka dako kaayo nga proyekto sa gobiyerno. Di ba luoy kaayo nga hunahunaon nga ang kinaiyahan isakripisyo aron lang matuman ang usa ka dakong proyekto nga kuno mao ang maghatag ug kalu-ag sa dagan sa trapiko sa dakbayan? Kinsa man kaha ang mag-antos sa kaulahi-an kon maningil na ang kinaiyahan sa mga utang sa katawhan nga mao ang paggusbat sa natural nga kahimtang niini?
Sama pananglitan karon nga gusbat na ang kiliran nga bahin sa Davao River diin tu-a didto ang walay hunong nga pag quarry. Dako na kaayo ang napahak sa bukid ug seguro nga sa matag kusog nga ulan, dali na kaayo nga modahili ang yuta sa bukid ug maka pamabaw sa suba.
Di ba kon mabaw ang tubig mas kusog ang pagbaha niini ug mosimang sa pag-agi ngadto na sa mga dapit nga may mga namuyo? Ug sanglit ang quarry area ana-a man atbang sa Callawa, ang mahitabo ang mga ubos nga bahin didto sa unahan paingon sa sentro sa dakbayan mao gyud ang una nga mahiagom sa kusog nga pagbaha. Maunlod gyud ni nga mga dapit sa tubig baha kon simbako mokusog ug molahutay ang ulan sa kabukiran ug dinhi mismo sa patag.
Tinuod nga nindot tan-awon ang usa ka dako nga coastal road nga magbalikos sa kinatibuk-an sa dakbayan sa Dabaw. Pero ang pangutana nindot ba pud saksihan ang pagka unlod sa mga kabalayan nga maagi-an sa baha ug ang mga nanimuyo didto nga mangalumos o di ba magtungtong na sa ilang mga atop hulat ug mga rescuers?
Unya ang makadugang pa sa suliran sa gobiyero mao nga tungod sa kadagko sa mga sakyanan ug kanunay puno sa mga balas, graba ug mga dagkong bato, daghan na nga bahin sa sementadong dalan nga kanunay agi-an sa maong mga sakyanan ang nangagusbat na ug nagkinahanglan na sab ug pagkumpuni. Ug gamay ra baya ang gibayad nga buhis sa maong quarry operator kay unsaon nga binulan man sab mangolekta ang mga opisyal sa barangay gikan sa maong kompaniya.
Wagtangon ang korapsiyon? Ang pangurakot sa mga anaa sa kagamhanan? Ay ambot! Pagdamgo lang basin mahitabo na sulod sa damgo.
