KANIADTONG nanglabay nga mga tuig hangtud sa 2019 nahimo na sa mga tawo nga anaa sa media, labi na gyud ang sama kanako nga maglilindog, nga adto sa Kapehan sa usa ka iladong hotel dinhi sa Dakbayan sa Dabaw magkape, kay sa maong dapit kasagaran makauban sa lamesa and mga tawo nga mao ang tinubdan sa mga balita ug mga huhungihong mahitungod sa kalamboan sa politika, ekonomiya ug sa mga pribadong kinabuhi sa mga tawo nga gitamod sa katilingban. Apan karon, sa balay na` lang mangape o maghigop ug mainit nga butang samtang maghunahuna ug unsa ang angayan nga ibalita o dili ba tuki-on sa lindog alang sa sunod nga edisyon sa mantalaan nga gisulatan.Maayo na lang kay karon nga panahona, bisan dili nato ika-atubang ang tawo nga gusto nato makahinabi, pwede gihapon nato kining himuon kon naa lang siya mga gamit nga karon mao ang mga himan sa social media.
Kini ang hinungdan nga bisan naa lang ko sa akong nataran magkape-kape mahimo na nako makaestorya ang bisan kinsa lakip na kadtong mga higala nga tu-a sa gawas sa Pilipinas. Gani kagahapon sa buntag samtang nagkape ko nga nag-inusara sa akong nataran dihang akong gi-ablihan ang akong cellphone ug gisusi ang akong Messenger ug Facebook page dali nako nga nakita ang mga post gikan sa akong mga paryente gikan sa Sugbo, gikan sa gawas ug bisan gani kadtong akong mga pag-umangkon nga anaa sa tunga sa kalawran naglawig ang ilang barko. Sila mga mariner.
Pero ang nakakuha sa akong pagtagad mao ang mensahe gikan kang Nelson Anasco, akong pag-umangkon nga tu-a karon sa Papua New Guinea nagtrabaho isip sales manager sa usa ka kompaniya nga nagproseso ug kahoy ingon man nagbaligya ug mga troso sa ubang mga nasud nga halos wala nay nagbarog nga puno-an sama sa Pilipinas. Ang medyo makadismaya nga huna-hunaon kay ang tag-iya sa iyang kompaniya didto sa Papua usa usab ka Pilipino nga negosyante ug didto nagpahimutang sa iyang puhonan sa laing nasud. Maayo na lang kay daghan pud sa iyang mga kawani mga Pinoy sama kang Nelson.
Sa mensahe ni Nelson sa Messenger iya ko nga gipangutana kon naunsa na ang politika dinhi sa Pinas kay luyo sa gisagubang karon nga pandemya sa nasud mora man ug mas saba na kaayo ang mahitungod sa eleksiyon karong umaabot nga Mayo 2022.
Matud pa sa akong pag-umangkon nga si Nelson: Naunsa na man hinuon ‘Kol Vic nga nagkaguliyang na man ang kuno partido sa administrasyon kon kanus-a angayan nga maghi-usa batok sa mahimong kaatbang nga mga kandidato? Matud ni Nelson ngano man nga nasi-ak na man hinuon ang PDP-Laban ug nga ang nagpasiugda sa kaguliyang mao pa gyud si Manny Pacquiao kinsa kusog nga gibaniog nga modagan pagka Presidente. Di ba si Pacquiao ‘Kol Vic mao na siya ang dako kaayong politikanhon nga alibangbang? Di ba sigi na siya ug balhin ug partido? Kahinumdom man gud ko nga mianib na siya ni kanhi Senador Villar sa iyang Nacionalista Party, unya milimbarok ngadto kang kanhi Presidente Arroyo dayong ngadto kang Bise Presidente Jejomar Binay dayon iyang gibiyaan ug mianib na sa PDP-Laban dihang midaog si Presidente Rodrigo Duterte nga gisabak sa PDP. Karon mora siya ug naay nahiubsan sa Presidente kay ningkalit man lang ug tuka sa administrasyon daw wala siya’y labot niini.
Unya sa pagkakaron ang administrasyon wala pa sab magklaro kon si kinsa ang iduso ug paluyohan ani nga Presidente ug Bise Presidente. Sa akong huna-huna ‘Kol Vic basin estratehiya ni nila. Pero kon ilang padugayon basin ila na lang mamatngonan nga diay ningdako na ang ilang pagkasi-ak ug nga aduna na’y uban nga nangambisyon nga mosawom na lang sa ilang tumong kay nahinayaka na ug nakagasto na ug dako.
Dinhi akong gitubag ug mensahe si Nelson pinaagi sa pag-ingon nga konporme ko sa iyang obserbasyon. Bisan ako nagtuo nga estratehiya lang sa administrasyon ang paglangaylangay sa pag induso sa ilang mga manok, ako sab nagtuo nga kon ila pa nga dugayon basin ug makumbinse na hinuon sa oposisyon ang pipila nga ilang gitan-aw nga i-induso ug wa na unya’y lig-on nga peronalidad aron maoy magdala sa linya sa administrasyon.
Pananglitan daghan ang nagsugyot o nagdasig nga ang padaganon pagka Presidente si Sen. Bong Go unya ang iyang Bise si Presidente Duterte. Naa pa laing gihuhungihong ug kusog sab nga gidasonan nga si Preisential daughter Sara Duterte-Capio maoy pakandidatuhon ug ang iyang ibise si Presidente Duterte. Sa akong hunahuna Nel, bisan pa sa ka popular ni Presidente Duterte, ang maong duha ka tandem nga unang nahisgutan posible nga magpakunhod sa tsansa nga modaog sila sa piniliay. Kay ngano man? Mora man gud kon kini nagdasig sa rehiyonalismo nga pini-ay. Mao nga mamahimo unya nga ang kampanya masentro na sa kon si kinsa sa mga kandidato pagka Presidente ug Bise ang makakontrolar sa mga botante sa tunga nga bahin sa nasud, sa Metro Manila. Kay posible man gud nga kon dunay pagkumboya ang grupo nga pulos taga Mindanao, duna sab mokandidato nga pulos taga amihanan nga bahin sa nasud. Posible sab nga mismo ang Metro Manila lakip na ang katagalogan nga bahin, magduso pud ug tal nga taga ilang kandidato. Ang mahitabo unya, mahimong kumbati kini sa mga bisaya batok mga tagalog, batok mga ilokano. Mao nga kon ingon niana ang mamahimong hulagway sa pinili-ay natural lang nga mogawas gyud ang rehiyonalismo. Mao nga makunhoran gyud ang tsansa nga modaog ang mga kandidato gikan sa rehiyon nga gamay lang ang populasyon nga susama ug kagikan — Mindanawon, Bisaya, Tagalalog, Bikolano, Ilokano.
Mao nga sa akong huna-huna Nel, duna gyud bentaha kon ang mokandidato sa pagka Presidente ug Bise dili maggikan sa lain-lain nga rehiyon. Kinahanglang ang pagbalanse sa ilang gigikanan. Unsa imong panahom ani nga huna-huna Nel?
